Bozoğlak: Bir İsmin Hafızası
1963 yazıydı… Cumhuriyet’in modernleşme hamleleri, ülkenin en ücra köşelerine kadar ulaşmaya başlamıştı. İçişleri Bakanlığı, yerel idare yapılarında bazı düzenlemeler yapıyor; kimi yerleşim birimlerinin bağlı oldukları nahiyeleri değiştiriyor, kimilerinin isimlerini yeniden tanımlıyordu. İşte o gün, Erzincan’ın Kemah ilçesine bağlı, geçmişte Ihtık Bucağı olarak bilinen bir yerin adı değişti. Yeni adı: Bozoğlak.
Bu yalnızca bir isim değişikliği değildi. Bu, bir yörenin kimliğini yeniden yazma cesaretiydi. Bu, halkın dilinde yıllardır yaşayan bir gerçeği, devletin kayıtlarına geçirme kararıydı.
Ihtık’tan Bozoğlak’a: Arşivdeki Satırlardan Halkın Belleğine
1963 tarihli resmi yazıda, “Erzincan ili, Kemah ilçesine bağlı Ihtık Bucağı adının, Merkez Köye izafeten ‘Bozoğlak’ olarak değiştirilmesi” kararı açıkça belirtilmiştir. Belgeye göre, artık bu nahiyeye bağlı tüm köyler, Bozoğlak Nahiyesi adı altında toplanacaktır.
Peki, bu ad değişikliği neden gerekli görüldü? Ihtık, bölgenin kadim bir adıydı belki ama yöre halkı bu coğrafyaya çoktan başka bir isim vermişti: Bozoğlak.
Bozoğlak İsmi Nerden Geliyor?
Bozoğlak adı, hem coğrafi hem de kültürel bir mirası temsil ediyor. Yörede anlatılan halk rivayetlerine göre; bu ad, bölgeyi çevreleyen dağ silsilelerinin renk ve dokusundan geliyor. “Boz” – dağın açık renkli toprağı, “oğlak” – yaylalarda otlayan keçiler… İki kelime birleştiğinde bir coğrafyanın ruhunu anlatan, doğayla iç içe geçmiş yaşayan bir isim çıkıyor ortaya: Bozoğlak.
Ayrıca bölge halkı, yıllardır resmi kayıtlarda Ihtık geçmesine rağmen, kendi aralarında yaşadıkları yeri “Bozoğlak tarafı” diye anıyordu. İşte 1963’te alınan bu karar, halkın hafızasını ve dilini resmileştirdi. Bu açıdan bakıldığında, bu yalnızca bir isim değişikliği değil, aynı zamanda bir halkın kültürel iradesine devletin saygı göstermesiydi.
Bozoğlak Nahiyesine Bağlı Köyler
1963’ten sonra Bozoğlak adı, yalnızca bir köyü değil, çevresindeki pek çok yerleşim yerini de kapsar hale geldi. Bu köylerin her biri, Bozoğlak kimliğinin bir parçasıdır:
Bu köyler sadece Bozoğlak Nahiyesi’nin idarî parçaları değildir. Onlar aynı zamanda bu ismin taşıyıcısı, yaşatıcısı, gelecek kuşaklara aktarıcısıdır. Her köyde ayrı bir ağıt, ayrı bir ninni, ayrı bir hikâye vardır. Ama hepsinde ortak olan şey, Bozoğlak kimliğinin kalp atışlarıdır.
Bir İsim Değişir, Ama Köyün Ruhu Kalır
Bozoğlak, bugün belki küçücük bir nokta olarak haritalarda yer bulur. Ama onun adıyla büyüyen çocuklar, onun yaylalarında koyun güden çobanlar, onun suyundan içen nineler, o toprağı bir adım daha anlamlı kılar.
Ihtık adı artık arşivlerde kalmıştır; ama unutulmamalıdır: her yeni isim, eski ismin üzerinde yükselir. Bozoğlak, yalnızca bir tabela değil; bir geçmişin, bir halkın ve bir coğrafyanın yeniden adlandırılmasıdır.
