Kargalar herkes tarafından tanınan ve genelde saygı ile anılmayan kuşlardır.
Bakın karga var. Hangi tür?
Aman! Karga işte.
Çok tipik bir konuşma olan bu tarz, kuş gözlemcileri arasında pek itibar görmez. Özellikle kargalara özel ilgi duyan kuş gözlemcileri arasında. Çünkü kargalar denen bu özel hayvanlardan Türkiye’de tam 10 değişik tür bulunmaktadır. Bu on taneden sekiz tanesi Türkiye’de düzenli olarak görülürken iki tanesinin yalnızca bir kaç kaydı bulunmaktadır: köknar kargası ve çöl kuzgunu. Bu iki türden bu metinde bahsedilmemiştir.
Kuşlar dünyasının en zeki hayvanları olduğunu gönül rahatlığı ile ileri sürebileceğim kargalar hakkında, içinde zeka parıltıları bulunan bir çok hikaye duyabilirsiniz. Hele bir kaç yıl gözlem yapmış bir grup kuş gözlemcisi arasına düşmüşseniz hikayeler bitmez. Ankaralılar saksağanın yırtıcıları nasıl kovaladığını anlatırken İstanbullulardan da leş kargasının marifetlerini dinlersiniz.
Zaman zaman yırtıcı kuşlarla karıştırılan kargalar pek güzel ötemeseler de aslında ötücü kuşlardır. Yapacağınız detaylı gözlemler bu hayvanların keyiflerinin yerinde olduğu zamanlara denk gelirse, nasıl ötmeye çalıştıklarını siz de izleyebilirsiniz.
Kemah ilçemizde bir çok medeniyete ev sahipliği yapan konaklanmaları için iyi bir mekan olan Kemah Kalesi şimdilerde Sarı Gagalı Dağ Kargalarına ev sahipliği yapıyor.
Böylesine özel ve anlamlı bir mekanı kendilerine mesken tutan bu kargalar türleri içerisindede özel bir yer tutmaktalar.
Dağlardaki kayalıklarda üreyen bu kargayı çok yakın akrabası olan kırmızı gagalı dağ kargasından ayırt etmek bir çok durumda zor olabilmektedir. Akrabasına göre kısa gagalı, ince kanatlı, kısa parmaklı, uzun kuyruklu olan sarı gagalı dağ kargasının kuyruğunun ucu da daha yuvarlaktır.
Koloniler halinde yüksek bölgelerdeki kayalıklarda üreyen bu tür aynı zamanda akrabası gibi çok sosyal ve oyuncudur. Özellikle süzülme konusunda uzman olan bu hayvanlar inanılmaz akrobatik hareketler sergilerler. Türkiye’de Toroslar ve Kaçkarların yanı sıra Kemah bölgesinde de ürediği tahmin edilmektedir. Kışın daha alçak bölgelerde de gözükür.
Yazın ağaç sınırının üzerindeki yüksek bölgelerde bulunsalar da kışın daha aşağılarda bulunan ama yine yüksek vadilere inerler.
Kayak istasyonları yakınlarında veya yüksek dağ köylerinin civarında bulunurlar.
Avrupa’da 1200 ila 3000 metre arasındaki irtifalarda yaşamalarına karşın Balkanlarda 600metre irtifalarda yuvalanabilirler.
Afrika’da 2880-3900, Himalayalarda ise 3500-5000 metre yüksekliklerde bulunurlar.
Nisan sonu ve Mayıs aylarının başında üreme dönemi başlar.
Kayalıklarda koloniler halinde kuluçkaya yatarlar.ri yuvasını çalı ve dal parçalarından yapıp içini kıl ve tüylerle döşerler.
Yumurtalar beyaz-krem rengi olup üzerinde gri-yeşil ve açık kahve lekeler bulunur.
Çoğu kargalarda olduğu gibi kuluçkaya sadece dişi kuş yatar ve erkek tarafından bakılır.
Bu konuda istisnalardan biri Köknar kargasıdır (bknz.sayfası)
Yavrular 30 gün kadar yuvada kalırlar ve her iki eş tarafından beslenirler.
Sarı Gagalı Karga sesi