Tarihte Kemah ilçemizin almış olduğu isimler

Kemah’ın eski çağlarda Ani adıyla anıldığı,  “Bizans devletinin Doğu Sınırı “adlı eserinde E. Honigman tarafından belirtilmektedir. Bu ismin verilmesinin sebebi, Kemah’ın çoğrafi ve fiziki özellikler bakımından Kars’ın 43 km. doğusundaki önemli bir Ortaçağ yerleşimi olan Ani ile benzerliğinden dolayıdır. Arpaçay kıyısında kurulan Kars Ani’si, Alp Arslan tarafından 1064 yılında Selçuklularca fethedilerek burada mimarlık ve süsleme alanında önemli bir kültürel sentez oluşturulmuş, ancak XIV. Yüzyıldan itibaren de şehir bu özelliğini giderek yitirmiştir. Kars Ani’sinde olduğu gibi Kemah’ta da bu döneme ait çeşitli mimari unsurlar (mezarlar, sarnıçlar, mabedler, askeri ve idari binalar v.b.)  vucuda getirilmiştir.

Öte yandan Kemah bir ara Daranalis, daha sonraları I. Theodosius (M.S. 379–395) tarafından Theodosiopolis olarak adlandırılmıştır. II. Theodosius tarafından yeniden inşa edilen ve kaleli bir şehir (thema) haline getirilen Erzurum gibi, Kemah’ın da I. Theodosius tarafından bu dönemde imar edildiği anlaşılmaktadır.

 VIII. yüzyılda Bizans İmparatoru Anastasius tarafından yeniden onarılan ve mamur hale getirilen Kemah’ın adı, bu kez de Anastasiopolis olarak çağrılmaya başlanmış ise de halk, daha çok Theodosiopolis demeyi tercih etmiştir.

 Daha sonraları Gamakh, Kemah gibi adlarla da tanımlanan Kemah’ın Osmanlı döneminde de Kemah olarak anıldığını görmekteyiz. Süryani metinlerde ise bu isim daha çok, Kamah şeklinde geçmektedir.

Kültür varlıkları ile Kemah